İki Noktalı Akar

Aslında kırmızı örümcekler ve akarların hepsi aynı Tetrancychidae familyasındandır. Elma kültürlerinin önemli zararlılarından bir tanesi de kırmızı örümcekler ve pas akarlarıdır. Bu yazımızda bu akar türlerinden iki noktalı akarı Tetranychus urticae inceleyeceğiz.


iki noktalı akar Tetranychus Urticae

Giriş
İki noktalı akarın vücudu iki parçadan oluşur. (1) gnathosoma ve (2) idiosama. gnathosoma sadece ağız kısmını içerir. idiosama vücudun kalan kısmıdır ve baş, göğüs kafesi ve karın kısmına paraleldir.

iki noktalı akar
Yayılımı

Aslında bir ılıman iklim zararlısı olmasına rağmen subtropik bölgelerde de bulunabilir. Amerika'da, kışı geçirdiği seralarda, tabiattaki doğal sınırları içinde bulunur.

Tanımı

İki noktalı akar oval şekilde, 0.05 cm uzunluğundadır. Kahverengi ya da turuncu-kırmızı renkte olabilir fakat yeşil, yeşil-sarı veya tamamen saydam bir renkte olabilir. Kışı geçiren dişiler turuncu, turuncu-kırmızı renktedir. Vücut içeriği (büyük koyu noktalar) genellikle şeffaf gövde duvarı üzerinden görülebilir. Koyu noktalar aslında vücut atıklarının birikimi olduğu için yeni kabuk değiştirmiş akarlarda bu noktalar bulunmayabilir.

bir gül yaprağında beslenen iki noktalı akarın elektron mikroskopunda çekilmiş resmi

Yaşam Döngüsü

Yaşam döngüsü yumurta, larva, iki tane nimf dönemi ve yetişkin döneminden oluşur. Uygun koşullar altında (yaklaşık 27 Cº) örümcek akarları gelişmelerini 5 ile 20 gün arasında tamamlarlar. İki noktalı akar sıcak ve kuru yaz ya da sonbahar aylarını tercih eder fakat yıl içerisinde herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Dişiler toprak altında, ağaç kabuklarının altında ya da fundalık veya çalılıklarda kış uykusuna yatarlar.

Ekonomik Önem

Örümcek akarları odunsu bitkilere saldıran en yaygın akarlardır ve bunlardan iki noktalı akar ekonomik olarak en çok zarar veren örümcek akarı türüdür. Bu akarın 200'den fazla bitki türüne zarar verdiği bildirilmiştir. Yaygın olarak bu akar tarafından saldırıya uğrayan süs bitkilerinden bazıları şunlardır: Mazı, açelya, kamelya, narenciye ağaçları, kışın yapraklarını dökmeyen bitkiler, gülhatmi, kurtbağrı, ateşdikeni, gül ve kartopu. Böğürtlen, yaban mersini, elma ve çilek bu zararlının en çok zarar verdiği meyvelerdir. Aynı zamanda domates, kabak, patlıcan, salatalık gibi bazı sebzeler de iki noktalı akarın zararına uğrayan bazı sebzelerdir.
İki noktalı akar aynı zamanda arazide ve serada büyüyen kasımpatıların da önemli bir zararlısıdır. Akarlar genelde bitkinin altında beslenirler ve orta yapraktaki (mezofil)yaptıkları hasar nedeniyle, sararmaya ve ilerleyen safhalarda yaprakların kül rengini almasına neden olurlar. Yaprak hasarının ilerleyen dönemlerinde yapraklarda nekrotik benekler oluşur.

Tüm akarların iğne-benzeri emici-delici ağız parçaları vardır. Örümcek akarları bitki dokusunu ağızlarıyla delerek beslenirler ve genellikle bitkinin alt tarafında bulunurlar. Tüm örümcek akarları konuk bitki üzerinde ağ örerler.



örümcek akarlarının bitki üzerinde oluşturduğu ağ



iki noktalı akarın yaprak üzerindeki zararı

iki noktalı akarın yaprak üzerindeki zararı

Kaynaklar:
1 -forestry images forestryimages.org
Not: Yukarıdaki resimler forestryimages.org sitesinden alınmıştır ve Creative Commons lisansı ile korunmaktadır. Bu lisansa göre orjinal kaynağa atıfta bulunmak link sağlamak ve ticari olmayan koşullarda kullanmak şartıyla bu resimleri paylaşabilir ve bu resimlerden türetilen yeni çalışmalar oluşturabilirsiniz.
2- twospotted spider mite University of Florida

Yeni bir elma çeşidi Pink Lady

Türkiye'nin elma üretiminde ulaştığı üretim potansiyeli, son yıllarda 2.2 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Türkiye bu üretim potansiyeli ile dünyada 4. sıradadır. Yalnız sorun şudur ki ülkemiz, çeşit zenginliği yüzünden oldukça fakirdir. Türkiye'nin toplam meyve üretiminin %75'ini sadece iki çeşit (Starking ve Golden) oluşturmaktadır. Sorun şudur ki dünya sofralık elma üretiminde Starking Delicious, Golden Delicious, Rome Beauty ve Granny Smith gibi çeşitlerin talep miktarları gittikçe düşmeye başlamış, bunun yerine Gala, Braeburn, Elstar, Cameo, Fuji ve Pink Lady gibi çeşitlerin talepleri artmaya başlamıştır. Bu yüzden üreticilerimizin bu yeni çeşitlere yönelmeleri hüm üretilen elmaların ihraç edilmesi olanağı sağlayacak, hem de kazançlarını arttıracaktır. İşte bu yazımızda bu yeni çeşitlerden Pink Lady'yi tanıtıyoruz.

Avustralya orijinli, ağaçları yarı dik ve kuvvetli gelişen çok verimli bir çeşittir. Bodur ve yarı bodur anaçlar üzerimde gelişimi iyidir. Meyveleri orta irilikte, uzun -silindir biçimindedir. Meyve kabuğu açık sarı zemin üzerinde pembe renktedir. Meyve hasat zamanından birkaç ay sonra tüketildiğinde mükemmel bir aromaya ulaşır. Meyve et dokusu sert olduğu için yola ve soğuk muhafazaya çok uygun bir çeşit olup, yaklaşık 7-8 ay soğuk hava depo koşullarında özeliklerini yitirmeden muhafaza edilebilir. Golden Delicious'tan 35-40 gün sonra hasat edilir. Tozlayıcıları; Gala Grubu, Granny Smith, Srarkrimson Delicius, Red Delicious, ve Fuji çeşitleridir.

Üretim Miktarı; Ülkemiz yaklaşık 2,5 milyon tonluk üretimle dünya elma üretiminde Çin, ABD ve Fransa’nın ardından 4. sırada yer almakla birlikte elma ihracatımız 25–30 bin ton gibi çok düşük düzeylerdedir. Elma ihracatının arttırılması için dış pazarın talep ettiği çeşitlerin standartlara uygun olarak yetiştirilmesi gerekmektedir.

İklim ve Toprak İsteği; Akdeniz ve Ege bölgesinin 300- 800 m rakımlı kesimlerinde kış soğuklama ihtiyacı 7,2 ºC’ nin altında 600- 1200 saat arasında olan Jersey Mac, Vista Bella, Summer Red, Red Star, Anna, Golden Dorset, Wiliams Pride ve Gala Grubu yazlık ve güzlük elma çeşitler önerilmektedir. Geçit ve İç Bölgelerde soğuklama ihtiyacı 1500–2500 saat arasında olan, uzun süre depolanabilen kışlık çeşitlerin yetiştirilmesi önerilmektedir. Elmalar aktif kireç oranı % 12’nin üzerinde ve ağır bünyeli toprakları sevmez.

Anaç Kullanımı; Elma klon anaçları üzerinde 2. yıldan itibaren ürün alınmaya başlanılmakta, tam verim çağı olan 7. yaşta ise dekara 8–10 ton ürün alınabilmektedir. Tam bodur M 9 ve bu anaçtan geliştirilen Pajam 1, Pajam 2 ve EMLA 9 gibi anaçlar fitoptoraya dayanıklı olup ateş yanıklığı bakteriyel hastalığına kısmen hassastır. Bu anaçlarla 3- 3,5 m yüksekliğe kadar çıkan telli destek sistemi ile bahçeler kurulmalıdır. Tam bodur anaçlarla kurulan bahçelerde dikim sıklığı; sıralar arası, 3,5-4 m, sıra üzeri 1-1,5 m olmalıdır. Spur tip çeşitler tam bodur elma klon anaçları üzerine aşılanmamalıdır. Bodur M9 amaçları üzerinde kurulan bahçelerde dekara 166- 250 arasında, M26, M7 ve MM 106 yarı bodur klon anaçlarına aşılanan çeşitlerde dekara 65 -120 arasında, kuvvetli gelişen MM 111 klon anacında 50-85 arasında elma fidanı dikilebilir. MM 111 anacı diğer elma klon anaçlarına göre kurağa daha mukavimdir.

Önemli Klon Anaçları ve Çeşitler; Son yıllarda ülkemizde elma yetiştiriciliğinde önemli bir dönüşüm başlamış. olup; M 9, M 26, M 7, MM 106, MM 111 gibi klon anaçlarının kullanımı hızla artmaktadır. Erkenci yazlık çeşitler içerisinde; Vista Bella, Jersey Mac, Summer Red ve Williams Star yer almaktadır. Önemli güzlük çeşitler, Ruby Gala, Royal Gala, Galaxy Gala, Mondial Gala, kışlık çeşitler; Jonagold, Scarlet Spur, Red Chief, Breuburn, Fuji, Red Chief, Pink Lady, Grany Smith gibi çeşitler olup dış talebin yoğun olduğu bu çeşitlerin yetiştiriciliği hızla artmaktadır. Özellikle Grany Smith gibi güneş yanıklığına hassas olan çeşitlerle kurulan bahçelerde ağaçların üzerine ışık geçişini farklı oranlarda engelleyen örtü materyalleri önerilmektedir.

Terbiye Sistemleri ve Meyve Seyreltmesi; Elma bahçelerinde değişik doruk dallı, modifiye lider ve ince iğ gibi terbiye sistemleri uygulanmaktadır. Yeterli ürün alınabilmesi için %10-15 oranında dölleyici çeşit bulundurulmalıdır. Standart büyüklükte ürün elde edilebilmesi için mutlaka elmalarda seyreltme yapılması zorunludur. Bir çiçek huzmesinde mevcut olan meyvelerden ortadaki kral meyve tabir edilen meyve bırakılmalı, diğer meyveler kopartılmalıdır. Kimyasallarla yapılan seyreltmede tam çiçeklenmeden yaklaşık 15- 20 gün sonra yapılmalıdır.

Hastalık ve Zararlılar; Elma küllemesi, Elma karalekesi, Monilya ve elma virüsleri önemli hastalıklar, Elma ağ kurdu, Elma iç kurdu, Elma pamuklu biti önemli zararlılar arasında yer almaktadır.

Kaynaklar:
1- Kaygısız, H. (2002). Elma Yetiştiriciliği:32 HASAD Yayıncılık LTD. Şti. İstanbul
2- Erbil, Y. Pink Lady. Irgeler Fidancılık
3- Get to know Pink Lady® . pinkladyamerica.org

Amatör Elma Yetiştiriciliği 1

ELMA AĞACI HIZLI REHBERİ

Latince Adı
Malus pumila

Türü
Kışın yapraklarını döken sert kabuklu ağaç - verim verme süresi 40+ yıldır.

Yetiştirme Alanı ve Toprak
Çoğu toprak koşuluna uyumludur

Dikimden Hasat Olgunluğuna Kadar Geçen Süre
Küçük ağaçlar için 3 yıl, büyük ağaçlar için 5 yıl

Kaç kilo meyve?
Küçük ağaçlar için 15kg , büyük ağaçlar 30kg

Bu makaleyi okumanız tavsiye edilir, çünkü doğru seçilmiş elma ağaçları senelerce verimli olacak ve Eylül ortasından Mart'a kadar size lezzetli meyveler sunacaktır.

Elmanın Kısa Tarihçesi

Crab Apple olarak bilinen ve dölleyici çeşit olarak kullanılan Yabani Elma Ağacı (Pyrus malus), elma tarihini anlamak bakımından önemlidir. Yabani Elma Ağacı, Britanya'da doğal olarak yetişen bir çeşittir ve kültüre aldığımız ve bugün yetiştirdiğimiz tüm çeşitlerin atasıdır. Yeni çeşitler aşılanarak Avrupa'dan getirildiğinde anaç olarak yabani elma kullanılıyordu.

Elma ağacı bir ılıman iklim meyvesidir ve en iyi soğuk bölgelerde yetişir. Normandiya kuşatmasından önce kültüre alınmış bir meyvedir. Yabani şekliyle Avrupa'nın bir çok ülkesine ve Kafkaslara kadar yayıldı. Norveç'te alçak araziler ve kuzeyde Drontheim kentine kadar uzanan bir yetişme alanına sahiptir.

Elma Ağacınızı Nasıl Seçeceksiniz?

İlk ağacınızı acele ile almadan önce, bahçenize en uygun boyutun (yükseklik, genişlik) ne olacağına karar verin. Ağacın canlılığı ve yüksekliği anaç tarafından belirlenir(üzerine farklı çeşitler aşılanan ağacın alt kısmı). Anaçlarla ilgili kısmı dikkatle okuyun ve ağaç boylarını gösteren son şemayı kıyaslayarak bahçenize en uygun anacın hangisi olduğunu belirleyin.

Sonraki düşünülecek konu meyvelerin lezzeti olmalı - sofralık bir çeşit mi istersiniz yoksa daha fazla asitli yemeklik elmalı keklerde kullanılabilecek yemeklik bir elma mı? Sofralık elmalarınızın sert veya yumuşak mı, tatlı ve yumuşak mı yoksa asitli ve tam aromalı (full-tasting) mı olmasını tercih edersiniz. Ağaçların bahara kadar meyve vermeye devam etmesini mi istersiniz - olasılıkların neredeyse sonu yok. Bu konuda daha fazla bilgi almak için konuyla ilgili bir sürü detayı ve resimleri bulabileceğiniz çeşitler kısmını inceleyin.

Son olarak tozlanmayı da gözönünde bulundurmalısınız - elma ağaçlarının çoğu kendine kısırdır (kendini dölleyemez) ve meyve üretebilmek için farklı elma çeşitlerinin (dölleyici çeşitler) erkek çiçek tozlarına (polen) ihtiyaç duyarlar. Tavsiye ve öneriler için tozlanmayla ilgili bölümü inceleyin.

Elma ağaçları genellikle bir ya da iki yıllık fidanlar satılır - ikisi arasında seçim yaparken çok az bir fark olacaktır şöyle ki iki yıllık fidanlar diktikten sonra er geç meyve verecektir. Fidanlar hem açık köklü hem de saksılı olarak bulunabilir - eğer fidanı hemen dikme niyetiniz yoksa, tercihiniz bir saksılı fidan olmalı çünkü fidanı dikime kadar saklamak daha kolay olacaktır.

Yukardaki noktaları gözönünde bulundurup bir fidan seçtikten sonra, artık yerel fidan satıcınıza başvurup bir elma fidanı satın alabilirsiniz!

Elma ağaçları söz konusu olduğunda çoğu şey artık değişiyor ve bir sürü insan eski meyve ağacı çeşitlerini tekrar keşfediyorlar. Bu süpermarketler tarafından sunulan aynı çeşit,lezzeti az elma çeşitlerine karşı bir tepki olarak ortaya çıkan bir hareket olarak görülebilir.